شاپرک در نامه‌ای که به مدیران عامل پرداخت یارها منتشر ساخته، اعلام کرده است که از تاریخ 24 آبان‌ماه، پایانه‌های اینترنتی فاقد اینماد یا دارای هویت نامنطبق با مالک نماد، غیرفعال خواهند شد. این در حالی است که پیش از این شرط اخذ اینماد برای دریافت درگاه پرداخت تنها محدود به کسبوکارهای جدید بود.
اینماد اجباری یکی از ده‌ها موضوع مرتبط با کسبوکارهای آنلاین است که براساس گفته صاحبین کسبوکار، تبعات منفی مختلفی را برای استارتاپ‌ها و فعالان این حوزه به همراه داشته است. حالا در روزهایی که فیلترینگ و محدودیت‌های اینترنت نفس کسبوکارها را به شماره انداخته، فشاری مضاعف از سوی شاپرک به کسبوکارها وارد شده است.
براساس نامه‌ای که از سوی «مجید خاکپور»، عضو هیئت‌مدیره انجمن صنفی کسبوکارهای اینترنتی در اختیار دیجیاتو قرار گرفته است، شاپرک 19 آبان‌ماه با ارسال نامه‌ای به مدیران پرداخت‌یارها، بر انجام اقدامات مقتضی در راستای الزام درج اطلاعات صحیح پذیرندگان اینترنتی و اخذ نماد اعتماد الکترونیکی برای آنها تأکید کرده است.
ناگفته نماند از 24 آبان‌ماه، 6 هفته به کسبوکارهای آنلاین مهلت داده شده است تا این موارد را رعایت کنند؛ پس از پایان مهلت مذکور، شاپرک رأسا پایانه‌های اینترنتی فاقد اینماد یا دارای هویت نامنطبق با مالک نماد را غیرفعال خواهد کرد و مسئولیت هرگونه اختلال و تبعات ناشی از آن را بر عهده شرکت‌ها گذاشته است.
اگرچه بحث الزامی‌بودن اینماد طی یک سال گذشته تنها برای کسبوکارهای نوپا مطرح بود و آن دسته از فروشگاه‌های آنلاینی که پیش از این از خدمات پرداخت‌یارها بهره می‌بردند، از اخذ اینماد معاف شده بودند، اما طبق دستور جدید شاپرک، این دسته از کسبوکارها نیز باید نماد اعتماد الکترونیکی دریافت کنند. سه‌ماه به این فروشگاه‌های آنلاین مهلت داده شده تا جهت دریافت نماد اعتماد اقدام کنند. در غیر این صورت، پرداخت‌یارها بایستی از ارائه خدمت به آنها جلوگیری نمایند.
اجرای این دستور به شکل مشخص دو بخش از بازار را تحت تأثیر قرار می‌دهد: کسبوکارهای کوچک و خانگی و همین‌طور شرکت‌های پرداخت‌یار که درگاه پرداخت را در اختیار کسبوکارها قرار می‌دهند. برای مثال مشخص نیست کسب‌وکاری که می‌تواند اینماد و سپس درگاه پرداخت مستقیم بگیرد، چه نیازی به پرداخت‌یارها خواهد داشت. از سوی دیگر این روند باعث ضربه جدی به کسبوکارهای مختلف، مخصوصاً کسبوکارهای کوچک و خانگی می‌شود که با فرایندهای اینماد و چالش دریافت آن هیچ آشنایی ندارند.
از سویی دیگر، مشخص نیست سرنوشت برخی کسبوکارها مانند صرافی‌های رمز‌ارز چه خواهد شد؛ چرا که هنوز قانون‌گذاری در مورد آنها صورت نگرفته و امکان اخذ نماد اعتماد الکترونیکی را ندارند و از خدمات پرداخت‌یاری استفاده می‌کنند.
واکنش فعالین حوزه فین‌تک به نامه شاپرک
اما فعالین حوزه فین‌تک که طی یک سال گذشته بارها اثرات منفی الزام اینماد را گوش‌زد کرده‌اند، در واکنش به نامه جدید شاپرک آن را موجب نابودی کسبوکارها دانسته‌اند.
«محمد مهدی شریعت‌مدار»، رئیس هیئت‌مدیره انجمن فین‌تک با انتشار تصویری از این نامه در توییتر خود نوشت: «به کوره نارضایتی مردم فقط و فقط شما آتش ریختید. نامه زده که پس فردا چند هزار کسبوکار را می‌بندم، تو وظیفه تنظیم‌گری را انجام ندادی، حالی می‌خواهی ببندی؟
«مهدی عبادی»، مدیرعامل وندار اعتقاد دارد اجرای این نامه به قیمت از‌بین‌بردن حداقل 3 هزار شغل تمام خواهد شد و تیر آخر به ریشه اکوسیستم نوآوری است.
«امیر راد» مدیرعامل صرافی نوبیتکس نیز با انتشار توییتی، ضمن انتقاد از این نامه خواهان حمایت از پلتفرم‌های داخلی شد.
«رضا مسعودی‌فر»، به‌عنوان یک کارآفرین از 5 سال رنجی که در این حوزه از سوی داخل و خارج تحمل کرده، گلایه کرده است و این اقدام شاپرک را در تضاد با شعار سال حمایت از کسبوکارهای دانش‌بنیان می‌داند.
توضیح مهم دیگری که باید در نظر داشته باشید این است که اساسا دریافت نماد اعتماد اقدام بدی نیست و به اطمینان و امنیت در جوزه کسب و کارهای آنلاین منجر می شود، اما مساله ای که باعث حساسیت شده اجبار یکباره به دریافت نماد و پاسخگو بودن نهاد اعتماد الکترونیک است که بسیاری از کسب و کارها مخصوصا مشاغل خانگی از آن کاملا بی خبر هستند.
دریافت ای نماد یک پروسه سخت و لازمه اش داشتن جواز کسب در بسیاری از شاخه ها است در حالیکه کسب و کارهای کوچک و خانگی مخصوصا فریلنسرها اصلا چنین مجوزات و اعتبارنامه هایی برای شان وجود ندارد یا اگر هم هست همه بی اظلاع هستند. اجبار به انجام کار یک شیوه منسوخ و منقضی در تمام دنیا است و همیشه تلاش ها برای حفظ مشاغل و معشیت مردم و ساده سازی و هموار کردن راه برای مجوز و غیره است.
هرچند شاپرک سال گذشته اخد نماد اعتماد را به تمام پرداخت یارها اعلام کرده بود، این وسط یک خلا به نام مارکتینگ ضعیف و عدم اطلاع رسانی و آگاهی دیده می شود که وظیف آن بر عهده مسوولین است. این پروسه باید طی این یک سال با مدیریت صحیح و آموزش و تسهیل در اخذ مجوز پیش می رفت ولی اینکه یکباره در اوج حساسیت ها و ضربه های سخت وارد آمده به بدنه مشاغل، چیزی به اجبار در می اید، امری است که بر روی جامعه تاثیر روانی بدی می گذارد. بحث بر سر دریافت نماد اعتماد نیست، بحث بر سر ضرب العجل ها و اجبارها و عدم آگاهی و آموزش و شفاف سازی مسیرهایی است که کسب و کارها باید طی کنند، مشاغلی که چشم امید به حمایت مسوولین بسته اند اما به نظر بیشتر بی اعتماد هستند تا هر چیز دیگر.
نامه مدیرعامل شاپرک به شرکت‌های پرداخت‌یار در خصوص الزام اینماد – 22 تیرماه 1400
گزارش: زومیت
نویسنده علیرضا ناجی
سایر مقالات نویسنده
